Domena internetowa pod kontrolą (10/10): Ryzyka i sankcje prawne związane z rejestracją i użytkowaniem domen internetowych

Rejestracja domeny internetowej – mimo że jest technicznie prostą czynnością – wiąże się z istotnymi konsekwencjami prawnymi. Dotyczy to zarówno osoby fizycznej, jak i przedsiębiorcy wykorzystującego domenę w działalności gospodarczej czy społecznej. Niewłaściwe postępowanie z domeną może prowadzić do sporów cywilnych, odpowiedzialności administracyjnej, a nawet karnej.

Czy rejestracja domeny rodzi skutki prawne?

Tak – w szczególności wtedy, gdy:

nazwa domeny narusza prawa osób trzecich (np. zastrzeżony znak towarowy, nazwisko, nazwę przedsiębiorstwa),
domena jest wykorzystywana do działań sprzecznych z prawem (np. oszustwa internetowe, phishing, dystrybucja nielegalnych treści),
rejestracja nastąpiła w złej wierze, np. w celu późniejszej odsprzedaży popularnej nazwy za zawyżoną cenę (cybersquatting).

Kluczowe ryzyka prawne przy domenach internetowych

A. Naruszenie praw własności intelektualnej

Rejestracja domeny zawierającej cudzy znak towarowy lub nazwę firmy (np. „cocacola-promocja.pl”) może zostać uznana za:

naruszenie prawa ochronnego na znak towarowy (art. 296 Prawa własności przemysłowej),
czyn nieuczciwej konkurencji (art. 10 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).

Możliwe sankcje:

zakaz używania domeny,
przeniesienie praw do domeny na właściciela znaku,
obowiązek zapłaty odszkodowania lub wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści,
publiczne przeprosiny lub inne środki niemajątkowe.

B. Naruszenie dóbr osobistych i danych osobowych

Użycie domeny zawierającej cudze nazwisko, pseudonim czy nazwę organizacji bez zgody może naruszać dobra osobiste (art. 23–24 k.c.).
Posługiwanie się cudzymi danymi osobowymi (np. w adresach e-mail powiązanych z domeną) może skutkować odpowiedzialnością cywilną i karną – zwłaszcza w kontekście podszywania się (art. 190a §2 k.k.).

C. Działania nielegalne i przestępstwa cyfrowe

Wykorzystanie domeny do:

rozsyłania spamu, phishingu, malware,
prowadzenia fałszywych sklepów internetowych w celu wyłudzenia danych,
hostowania treści nielegalnych (np. pirackie oprogramowanie, pornografia dziecięca, treści ekstremistyczne),

może prowadzić do:

odpowiedzialności karnej – m.in. art. 267, 287, 165, 190a k.k. (dostęp nieuprawniony, oszustwo komputerowe, zagrożenie dla życia lub zdrowia),
blokady domeny – przez rejestratora lub na wniosek CERT Polska,
odpowiedzialności cywilnej – wobec poszkodowanych (np. konsumentów oszukanych przez fałszywy sklep).

Zakres odpowiedzialności – trzy płaszczyzny

Zakres odpowiedzialności	Przykłady naruszeń	Sankcje prawne
Cywilna	Naruszenie znaku towarowego, dóbr osobistych	Zakaz używania, przeniesienie domeny, odszkodowanie
Administracyjna	Naruszenie RODO, brak obowiązków informacyjnych	Kary pieniężne (UODO, UOKiK), nakaz usunięcia danych
Karna	Phishing, podszywanie się, oszustwa komputerowe	Kara pozbawienia wolności, grzywna, przepadek korzyści

4. Jak się zabezpieczyć? – rekomendacje prewencyjne

Sprawdź dostępność praw – przed rejestracją domeny upewnij się, że nazwa nie koliduje z cudzym znakiem towarowym czy nazwą firmy (wyszukiwarka UPRP, EUIPO, WIPO).
Rejestruj znak towarowy – jeśli domena ma strategiczne znaczenie biznesowe, znak towarowy wzmacnia ochronę prawną.
Dbaj o legalność treści – upewnij się, że publikowane materiały nie naruszają praw autorskich ani dóbr osobistych.
Monitoruj podobne domeny – wykrywaj i przeciwdziałaj cybersquattingowi i typosquattingowi.
Reaguj na skargi i wezwania – szybka reakcja przedsądowa może ograniczyć koszty sporu i chronić reputację.

Podsumowanie – domena to aktywo prawne, nie tylko techniczne

Rejestracja domeny internetowej to nie tylko prosta czynność administracyjna – to działanie o skutkach prawnych obejmujących prawo cywilne, własności intelektualnej, ochrony danych osobowych oraz prawo karne.

Świadome zarządzanie domeną pozwala uniknąć: