Czy w Polsce sztuczną inteligencję można uznać za twórcę utworu według prawa autorskiego?

W aktualnym stanie prawnym w Polsce sztuczna inteligencja (AI) nie może zostać uznana za twórcę utworu. Oznacza to, że dzieła stworzone w pełni przez AI nie podlegają ochronie prawnoautorskiej.

Podstawa prawna – Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Zgodnie z art. 1 ust. 1 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 nr 24 poz. 83):

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, bez względu na wartość, przeznaczenie i sposób wyrażenia.”

Kluczowe jest pojęcie „działalności twórczej” – polskie prawo zakłada, że twórcą może być tylko człowiek, ponieważ AI nie podejmuje świadomych, twórczych decyzji.

Czy utwory AI są chronione prawem autorskim?

Jeśli utwór powstał w całości dzięki AI, nie jest uznawany za chroniony prawem autorskim.
Jeśli człowiek ma istotny wkład w proces twórczy (np. znacząco edytuje, wybiera parametry, poprawia detale), może zostać uznany za autora.

Kto posiada prawa do dzieła stworzonego przez AI?

W Polsce nie ma jasnych przepisów regulujących to zagadnienie, ale istnieją trzy możliwe scenariusze:

Dzieło nie jest chronione – jeśli AI stworzyło je bez istotnego udziału człowieka, należy do domeny publicznej.
Prawo do dzieła przysługuje osobie, która użyła AI – jeśli użytkownik miał istotny wkład w powstanie dzieła (np. precyzyjne promptowanie).
Prawo do dzieła przysługuje firmie – jeśli AI działa w ramach pracy pracownika (np. generowanie obrazów przez AI dla agencji reklamowej).

Przypadki z innych krajów – wpływ na Polskę

Wielka Brytania – uznaje „machine-generated works” i przypisuje prawa osobie, która „zaprogramowała” AI.
Unia Europejska – trwają prace nad regulacjami dotyczącymi AI i praw autorskich (np. AI Act).
Polska może w przyszłości dostosować prawo do regulacji unijnych, ale na razie nie ma konkretnych zmian.

Czy AI może pomóc w twórczości?

Tak, w Polsce można korzystać z AI jako narzędzia wspomagającego tworzenie, ale kluczowe jest, aby człowiek wniósł istotny wkład w ostateczne dzieło.

Podsumowując: