Bez kategorii

Czy AI może kopiować istniejące dzieła i czy to jest legalne?

Judyta Kasperkiewicz

Czy AI może kopiować istniejące dzieła i czy to jest legalne?

To zależy od trzech kluczowych kwestii:

  •  Czy AI rzeczywiście kopiuje, czy tylko inspiruje się dziełem?
  • Czy dane treningowe AI zawierały chronione prawem autorskim materiały?
  • Czy wynik generacji jest na tyle podobny do oryginału, że narusza prawa autorskie?

Jak AI „kopiuje” dzieła?

AI nie „kopiuje” w klasycznym sensie, ale uczy się wzorców z ogromnych zbiorów danych (np. tekstów, obrazów, muzyki). Modele AI (np. ChatGPT, Midjourney, DALL·E) nie przechowują całych treści, ale generują nowe na podstawie statystycznych zależności.

Jeśli AI została wytrenowana na danych chronionych prawem autorskim i generuje bardzo podobne wyniki, może to naruszać prawa autorskie.

Czy szkolenie AI na cudzych dziełach jest legalne?

USA

Fair Use Doctrine (dozwolony użytek) może pozwalać na trenowanie AI na istniejących dziełach, jeśli służy to celom edukacyjnym lub transformacyjnym. Sprawa Getty Images vs. Stability AI dotyczyła użycia chronionych zdjęć bez zgody – Getty twierdzi, że AI narusza prawa autorskie.

Unia Europejska

Dyrektywa DSM (Digital Single Market) pozwala na trenowanie AI na chronionych dziełach tylko jeśli właściciel nie zastrzegł prawa do tego. Firmy mogą więc zablokować użycie ich dzieł do treningu AI.

Polska

Brak szczególnych regulacji i obowiązują ogólne zasady prawa autorskiego UE.

Kiedy wynik pracy AI łamie prawo?

AI generuje coś podobnego, ale nie identycznego (inspiracja)

LEGALNE

  • AI tworzy „własny” obraz, który tylko przypomina styl np. van Gogha.
  • AI generuje tekst podobny do stylu konkretnego autora, ale nie powtarza jego słów.

AI generuje coś niemal identycznego (plagiat, naruszenie praw autorskich)

NIELEGALNE

  • AI tworzy niemal identyczną kopię obrazu znanego artysty.
  • AI generuje kod/program będący kopią istniejącego oprogramowania.
  • AI odtwarza treść książki słowo w słowo.

Przykład:

  • Midjourney generujące obraz w stylu „Gwiezdnych Wojen” może naruszać prawa Lucasfilm.
  • AI generujące muzykę podobną do The Beatles – jeśli jest zbyt podobna, może zostać uznana za plagiat.

Jakie mogą być konsekwencje prawne?

  • Postępowania sądowe – np. artyści pozywający firmy oferujące AI o użycie ich dzieł w treningu modeli.
  • Blokowanie treści – platformy mogą usuwać treści naruszające prawa autorskie (np. YouTube, Instagram).
  • Odszkodowania – firmy AI mogą zostać zmuszone do zapłaty właścicielom praw autorskich.

Jak bezpiecznie korzystać z AI?

  • Sprawdzaj licencję wygenerowanych treści (np. regulaminy Midjourney, DALL·E).
  • Modyfikuj generowane treści, by uniknąć podobieństwa do istniejących dzieł.
  • Korzystaj z baz danych z wolnymi licencjami (np. Creative Commons, domena publiczna).

Podsumowanie

  • Szkolenie AI na cudzych dziełach to szara strefa – różne kraje mają różne przepisy.
  • Generowanie treści inspirowanych jest legalne, ale kopiowanie 1:1 może naruszać prawa autorskie.
  • Firmy AI są coraz częściej pozywane za użycie cudzych materiałów bez zgody.

Stan prawny na dzień: 7 kwietnia 2025 roku

Zdjęcie: freepik.com

Dodaj komentarz