Machine-Generated Works (MGW) to utwory wygenerowane przez sztuczną inteligencję (AI) lub inne systemy komputerowe bez bezpośredniego twórczego wkładu człowieka. Pojęcie to jest szczególnie istotne w kontekście praw autorskich i ochrony własności intelektualnej.
Jak różne kraje traktują Machine-Generated Works?
Wielka Brytania – MGW są chronione, ale…
Wielka Brytania jest jednym z niewielu krajów, które uwzględniają MGW w prawie autorskim.
- Copyright, Designs and Patents Act 1988 (CDPA) – przewiduje, że osoba, która „zorganizowała stworzenie utworu przez maszynę”, jest właścicielem praw autorskich.
- W praktyce oznacza to, że jeśli AI stworzy utwór, to prawa przysługują osobie lub firmie, która uruchomiła AI i określiła jej działanie.
- Czas ochrony: 50 lat od stworzenia dzieła (krócej niż dla dzieł człowieka – 70 lat po śmierci autora).
USA – AI-generated works nie są chronione
- Tylko ludzkie dzieła są chronione – decyzja U.S. Copyright Office i sądów (np. Thaler vs. USCO, 2023).
- Jeśli AI stworzyła utwór samodzielnie, dzieło należy do domeny publicznej.
- Jeśli człowiek miał znaczący wkład, może uzyskać prawa autorskie do swojej części pracy.
Unia Europejska – brak jasnych regulacji
- Unijne prawo autorskie (Dyrektywa DSM z 2019 r.) nie odnosi się wprost do MGW.
- Trwają prace nad AI Act, który może uregulować kwestię odpowiedzialności za AI-generated content.
- Na razie AI-generated works w UE nie mają ochrony prawnoautorskiej, jeśli nie ma istotnego wkładu człowieka.
Polska – brak ochrony dla MGW
- Prawo autorskie w Polsce wymaga „działalności twórczej człowieka” – utwory AI nie mogą być chronione.
- Możliwa ochrona dla człowieka, jeśli AI było tylko narzędziem wspomagającym.
Przyszłość Machine-Generated Works – co może się zmienić?
Nowe regulacje – AI Act w UE może wprowadzić nowe zasady dla MGW.
Spory sądowe – kolejne sprawy mogą wpłynąć na interpretację praw autorskich dla AI.
Nowe modele licencjonowania – firmy mogą wprowadzać własne zasady dotyczące praw do treści generowanych przez ich AI.
Podsumowanie
- MGW to utwory stworzone przez AI bez twórczego wkładu człowieka.
- Tylko Wielka Brytania uznaje MGW za chronione prawem autorskim dzieła (50 lat).
- W USA, UE i Polsce AI-generated works nie mają ochrony prawnej, chyba że człowiek miał istotny wkład.
- Przyszłość MGW zależy od zmian prawnych i przyszłego orzecznictwa sądów.
Stan na dzień: 3 kwietnia 2025 roku
Zdjęcie: frepik.com
Cyberlaw by Judyta 