Handel ludźmi i narządami ludzkimi w cyberprzestrzeni (art. 189a k.k.)
Handel ludźmi i narządami ludzkimi to jedno z najcięższych przestępstw, które stanowi poważne zagrożenie dla praw człowieka i godności ludzkiej. W dobie rozwoju technologii cyfrowych, cyberprzestrzeń stała się nowym, często wykorzystywanym miejscem do popełniania tego typu przestępstw. Przestępcy wykorzystują internet, aby prowadzić działalność przestępczą, m.in. poprzez handel ludźmi i nielegalny handel narządami ludzkimi. Zgodnie z polskim prawem, takie przestępstwa są szczególnie surowo karane na mocy artykułu 189a Kodeksu karnego.
Co to jest handel ludźmi i narządami ludzkimi w cyberprzestrzeni?
Handel ludźmi polega na nielegalnym transporcie, przyjmowaniu lub przekazywaniu osób, często w celu ich wykorzystywania w różny sposób, w tym w prostytucji, niewolnictwie, pracy przymusowej czy w innych formach wyzysku. W internecie przestępcy mogą rekrutować ofiary poprzez różne platformy, takie jak portale ogłoszeniowe, media społecznościowe, fora internetowe, a także oferować fałszywe oferty pracy czy pomoc w wyjeździe za granicę.
Handel narządami ludzkimi natomiast dotyczy nielegalnego pozyskiwania, przechowywania i sprzedaży ludzkich organów, które są wykorzystywane do przeszczepów. W sieci internetowej przestępcy mogą wykorzystywać anonimowość, aby kontaktować się z potencjalnymi ofiarami i kupcami, oferując „usługi” związane z przeszczepami organów.
Artykuł 189a Kodeksu karnego – Handel ludźmi i narządami ludzkimi
Zgodnie z artykułem 189a Kodeksu karnego:
Kto, w celu wykorzystania innej osoby w celach niewolniczych, prostytucyjnych lub innego rodzaju wyzysku, zaciąga ją, transportuje lub przyjmuje, podlega karze pozbawienia wolności od 3 do 15 lat.”
Ponadto, handel narządami ludzkimi jest również surowo karany, zgodnie z przepisami karnymi, które penalizują wszelkie działania mające na celu nielegalny handel ludzkimi organami w celach medycznych lub przestępczych.
W praktyce cyberprzestrzeń stanowi doskonałe narzędzie dla przestępców zajmujących się handlem ludźmi i organami, gdyż umożliwia im anonimowe operowanie na dużą skalę. Przestępcy mogą łatwiej zdobywać ofiary, organizować nielegalne transakcje oraz unikać tradycyjnych metod wykrywania przestępczości, jak w przypadku transakcji wykonywanych w świecie rzeczywistym.
Jakie zachowania w internecie mogą stanowić handel ludźmi lub narządami?
- Szantaż i manipulacja online – Przestępcy mogą wykorzystywać internet, by kontaktować się z potencjalnymi ofiarami i oferować im fałszywe obietnice, takie jak zatrudnienie lub pomoc w wyjeździe za granicę, a w rzeczywistości wykorzystują je w celach prostytucyjnych, pracy przymusowej czy do handlu ludzkimi organami.
- Wykorzystywanie platform społecznościowych – Media społecznościowe i internetowe ogłoszenia są często wykorzystywane przez przestępców do rekrutowania ofiar, które później zostają zmuszone do prostytucji, pracy niewolniczej lub innych form wyzysku.
- Ogłoszenia o nielegalnych przeszczepach organów – W internecie mogą pojawiać się ogłoszenia dotyczące nielegalnych transakcji związanych z przeszczepami narządów, w tym oferowanie ludziom możliwości sprzedaży swoich organów.
- Wykorzystanie anonimowości w sieci – Cyberprzestępcy korzystają z anonimowych platform, takich jak darknet, do prowadzenia handlu ludźmi i organami, co utrudnia organom ścigania wykrywanie i zwalczanie tych przestępstw.
Konsekwencje prawne w przypadku handlu ludźmi i narządami ludzkimi
Osoby, które biorą udział w handlu ludźmi lub organami w cyberprzestrzeni, mogą zostać ukarane bardzo surowo. Przewidziane kary to:
- Kara pozbawienia wolności – Zgodnie z art. 189a Kodeksu karnego, osoby zajmujące się handlem ludźmi mogą zostać skazane na karę pozbawienia wolności od 3 do 15 lat. W przypadku poważniejszych przestępstw, np. związanych z handlem narządami, kara może być jeszcze surowsza.
- Kara grzywny – Oprócz kary pozbawienia wolności, sprawcy mogą zostać ukarani grzywną.
- Odpowiedzialność cywilna – Przestępcy mogą zostać zobowiązani do naprawienia szkód wyrządzonych ofiarom, np. poprzez wypłatę odszkodowań za cierpienie, usunięcie skutków przestępstwa, czy zadośćuczynienie za nielegalne wykorzystanie organów.
- Przechwytywanie i konfiskata mienia – W ramach postępowania karnego, organy ścigania mogą przechwycić mienie pochodzące z przestępczej działalności, w tym sprzęt komputerowy, konta bankowe, czy inne zasoby wykorzystywane do handlu ludźmi i organami.
Jak zapobiegać handlowi ludźmi i narządami w cyberprzestrzeni?
Aby zapobiegać handlowi ludźmi i narządami w internecie, konieczne jest podjęcie działań zarówno na poziomie państwowym, jak i indywidualnym:
- Współpraca międzynarodowa – Handel ludźmi i organami to przestępstwa o zasięgu międzynarodowym. Dlatego ważna jest współpraca między służbami ścigania, organizacjami międzynarodowymi oraz firmami zajmującymi się bezpieczeństwem internetowym.
- Edukacja i świadomość społeczna – Wzrost świadomości społeczeństwa na temat zagrożeń związanych z handlem ludźmi i narządami w internecie jest kluczowy. Ludzie powinni być świadomi ryzyka, jakie niosą z sobą oferty pracy w Internecie, zwłaszcza te, które są zbyt piękne, by były prawdziwe.
- Zabezpieczenia na platformach internetowych – Platformy internetowe i media społecznościowe muszą wdrażać odpowiednie mechanizmy bezpieczeństwa, aby monitorować podejrzane aktywności, takie jak handel ludźmi, ogłoszenia o nielegalnych przeszczepach organów, czy szantażowanie ofiar.
- Raportowanie nadużyć – Użytkownicy internetu powinni zgłaszać wszelkie podejrzane ogłoszenia, zachowania czy oferty, które mogą świadczyć o handlu ludźmi lub narządami.
Podsumowanie
Handel ludźmi i narządami w cyberprzestrzeni jest poważnym zagrożeniem, które nie tylko narusza podstawowe prawa człowieka, ale także naraża ofiary na nieodwracalne szkody. Przestępcy wykorzystują internet, aby prowadzić nielegalne działania, niejednokrotnie pozostając w cieniu anonimowości. Zgodnie z polskim prawem, handel ludźmi i narządami jest surowo karany, a działania prewencyjne są kluczowe w zwalczaniu tych przestępstw.
Stan na dzień: 21 kwietnia 2022 roku
Cyberlaw by Judyta 