Kradzież tożsamości (art. 190a § 2 k.k.) – przestępstwo XXI wieku
W dzisiejszym cyfrowym świecie, gdzie niemal każdy z nas jest obecny w Internecie, kradzież tożsamości stała się jednym z poważniejszych zagrożeń. To przestępstwo, które może dotknąć każdego z nas, często pozostaje niezauważone do momentu, gdy szkody są już wyrządzone. W Polsce przestępstwo to zostało uregulowane w artykule 190a § 2 Kodeksu karnego, który wskazuje, że kradzież tożsamości wiąże się z poważnymi konsekwencjami zarówno dla sprawcy, jak i dla ofiary. Ale czym dokładnie jest kradzież tożsamości, jak wygląda jej przebieg, jakie grożą kary i jak można się przed nią chronić?
Czym jest kradzież tożsamości?
Kradzież tożsamości to przestępstwo polegające na bezprawnym przejęciu cudzych danych osobowych, takich jak imię, nazwisko, numer PESEL, dane logowania do kont bankowych czy dane karty kredytowej, w celu wykorzystania ich do osiągnięcia korzyści majątkowych. Celem sprawcy jest najczęściej działanie na szkodę ofiary – na przykład wzięcie kredytu na jej nazwisko, zawarcie umowy, czy przeprowadzenie transakcji finansowych bez wiedzy i zgody poszkodowanego.
Przebieg kradzieży tożsamości
Przestępcy coraz częściej wykorzystują technologie informacyjne do zdobywania danych osobowych. Kradzież tożsamości może przyjąć różne formy, a sprawcy korzystają z takich metod jak:
- Phishing – podszywanie się pod zaufane instytucje, takie jak banki, firmy internetowe czy administracja publiczna, aby wyłudzić dane osobowe ofiary.
- Złośliwe oprogramowanie (malware) – instalowanie wirusów lub trojanów na komputerze ofiary, które pozwalają na kradzież danych logowania i innych wrażliwych informacji.
- Kriminalne kopie dokumentów – fałszowanie dokumentów, takich jak dowody osobiste, paszporty czy karty kredytowe w celu podszywania się pod inną osobę.
- Śledzenie online – wykorzystanie informacji dostępnych publicznie w Internecie (np. na profilach w mediach społecznościowych) do zebrania danych pozwalających na uzyskanie dostępu do prywatnych kont.
Jakie konsekwencje grożą sprawcy?
Zgodnie z art. 190a § 2 Kodeksu karnego, kradzież tożsamości, czyli nieuprawnione przejęcie danych osobowych i ich wykorzystanie w sposób, który powoduje szkodę majątkową lub emocjonalną, jest przestępstwem zagrożonym surowymi karami. Sprawcy grozi:
- kara pozbawienia wolności do 3 lat,
- w przypadku szczególnie poważnych okoliczności – kara surowsza, czyli nawet do 5 lat więzienia.
Warto zauważyć, że kradzież tożsamości może wiązać się z dodatkowymi konsekwencjami finansowymi. Oprócz kary więzienia, sprawca może zostać obciążony obowiązkiem naprawienia szkody wyrządzonej ofierze, co może obejmować zwrot utraconych środków lub rekompensatę za straty moralne i emocjonalne.
Jak chronić się przed kradzieżą tożsamości?
Ochrona przed kradzieżą tożsamości jest niezwykle ważna w dzisiejszych czasach. Aby zminimalizować ryzyko, warto przestrzegać kilku zasad:
- Zabezpiecz swoje hasła – korzystaj z silnych, unikalnych haseł do różnych kont, a także włącz dwuskładnikowe uwierzytelnianie, gdy tylko jest to możliwe.
- Bądź ostrożny z danymi osobowymi – nie udostępniaj swojego numeru PESEL, numeru dowodu osobistego ani innych wrażliwych danych, chyba że jesteś pewien, że to bezpieczne.
- Sprawdzaj historię transakcji – regularnie przeglądaj swoje konta bankowe oraz historię transakcji, aby szybko zauważyć jakiekolwiek nieautoryzowane operacje.
- Unikaj podejrzanych linków – nie klikaj w linki, które otrzymujesz w wiadomościach e-mail lub SMS, zwłaszcza jeśli pochodzą od nieznanych nadawców.
- Zainstaluj oprogramowanie antywirusowe – chronienie swojego urządzenia przed złośliwym oprogramowaniem pomoże zapobiec kradzieży danych.
- Zgłaszaj nieautoryzowane działania – jeśli zauważysz, że ktoś może mieć dostęp do Twoich danych osobowych, natychmiast zgłoś to odpowiednim służbom oraz firmom, których konta zostały naruszone.
Podsumowanie
Kradzież tożsamości to poważne przestępstwo, które może prowadzić do poważnych konsekwencji zarówno dla ofiary, jak i dla sprawcy. W Polsce przestępstwo to jest surowo karane, a przepisy prawne chronią obywateli przed nieuprawnionym przejęciem danych osobowych. Zabezpieczenie swoich danych osobowych oraz zachowanie ostrożności w Internecie to kluczowe kroki, które pomagają zminimalizować ryzyko stania się ofiarą tego przestępstwa.
Stan na dzień: 10 marca 2022 roku
Cyberlaw by Judyta 