Oszustwo – Przestępstwo z art. 286 Kodeksu karnego: Jakie konsekwencje niesie za sobą oszustwo?
Oszustwo to jedno z najpowszechniejszych przestępstw, które może występować zarówno w tradycyjnych, jak i cyfrowych formach. W Polsce, oszustwa są regulowane przez art. 286 Kodeksu karnego, który szczegółowo opisuje działania mające na celu wyłudzenie korzyści majątkowych poprzez wprowadzenie drugiej osoby w błąd. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu przestępstwu, jego charakterystyce i karze, jaka grozi sprawcy.
Co to jest oszustwo?
Oszustwo, według art. 286 Kodeksu karnego, to przestępstwo, które polega na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem (np. pieniędzmi, dobrami materialnymi), poprzez wprowadzenie jej w błąd. Wszelkie działania mające na celu uzyskanie korzyści majątkowej poprzez manipulację, fałszowanie dokumentów, oszustwa internetowe czy inne nieuczciwe metody mieszczą się w definicji oszustwa.
Oszustwo może przyjąć różnorodne formy, zarówno w świecie offline (np. fałszowanie podpisów, wprowadzanie w błąd w transakcjach handlowych), jak i online (np. wyłudzanie danych osobowych czy kradzież tożsamości w internecie).
Kim jest sprawca oszustwa?
Sprawcą oszustwa może być każda osoba, która działa w celu uzyskania korzyści majątkowych poprzez wprowadzenie innej osobie w błąd. Może to być osoba, która manipuluje faktami, fałszuje dokumenty lub stosuje inne nieuczciwe techniki wyłudzenia. Sprawca oszustwa często kieruje się chęcią szybkiego zysku, wykorzystując słabości ofiary – czy to poprzez phishing, czy też inne oszustwa internetowe, jak np. „nigerian scam”.
Jakie są formy oszustwa komputerowego (fraud)?
W kontekście cyberprzestępczości oszustwo komputerowe (fraud) może przyjąć różne formy. Do najczęstszych należą:
- Phishing – wyłudzanie poufnych danych (loginów, haseł, danych osobowych) przy pomocy fałszywych e-maili lub stron internetowych.
- Skimming – kopiowanie danych z kart płatniczych za pomocą specjalnych urządzeń.
- Fałszowanie transakcji online – np. sprzedaż nieistniejących produktów w internecie lub oferowanie usług, które nigdy nie zostaną zrealizowane.
- Ransomware – oprogramowanie wymuszające zapłatę okupu w zamian za odblokowanie dostępu do danych.
Jakie urządzenia mogą być wykorzystane do popełnienia oszustwa?
W kontekście oszustwa komputerowego, sprawca może wykorzystać:
- Komputery i laptopy
- Smartfony, tablety
- Sieci internetowe i serwery
- Aplikacje mobilne i strony internetowe Wszystkie te urządzenia umożliwiają popełnienie oszustwa, zarówno poprzez bezpośrednie manipulowanie danymi, jak i fałszowanie informacji w celu uzyskania korzyści majątkowych.
Jaka kara grozi za oszustwo?
Za popełnienie oszustwa, zgodnie z art. 286 Kodeksu karnego, grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. W przypadku oszustwa internetowego kara może być jeszcze wyższa, zwłaszcza jeśli ofiarą jest duża liczba osób lub przedsiębiorstwo.
Dodatkowo, sąd może wymierzyć sprawcy obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody, co może obejmować zwrot wyłudzonych środków, a także odszkodowanie na rzecz poszkodowanego.
Przykłady oszustw komputerowych z orzecznictwa
- Fałszywe oferty inwestycyjne
Sprawca stworzył fałszywą stronę internetową, oferującą „łatwy zarobek” poprzez inwestycje w kryptowaluty. Po wpłaceniu przez ofiary środków, strona znikała, a sprawca zostawał z pieniędzmi. - Phishing bankowy
Sprawca wysłał e-maile podszywające się pod bank, w których ofiary były zachęcane do kliknięcia w link i zalogowania się na fałszywej stronie. Dzięki temu uzyskał dane logowania do kont bankowych ofiar, a następnie wypłacił pieniądze. - Sprzedaż nieistniejącego towaru
Sprawca stworzył stronę internetową, na której oferował produkty po atrakcyjnych cenach. Klienci, którzy wpłacili pieniądze, nigdy nie otrzymali zamówionych towarów, a strona zniknęła.
Obrona przed oskarżeniem o oszustwo
Oskarżeni mogą próbować obrony, wskazując na:
- Brak zamiaru oszustwa – czyli, że nie mieli intencji wprowadzenia drugiej osoby w błąd.
- Brak świadomości bezprawności działań – gdy oskarżony twierdzi, że nie zdawał sobie sprawy z nielegalności swojego postępowania.
- Błąd w systemie – w niektórych przypadkach można bronić się tym, że oszustwo wynikło z błędów w systemie lub technologii.
Jak unikać oszustw komputerowych?
- Korzystaj tylko z bezpiecznych stron internetowych i aplikacji.
- Regularnie aktualizuj oprogramowanie zabezpieczające.
- Używaj silnych haseł i nie udostępniaj ich osobom trzecim.
- Bądź czujny na podejrzane e-maile i wiadomości z prośbą o dane osobowe.
Podsumowanie
Oszustwo jest poważnym przestępstwem, które w erze cyfrowej nabrało nowego wymiaru. Zgodnie z art. 286 Kodeksu karnego, sprawcy oszustw komputerowych mogą liczyć się z poważnymi konsekwencjami, w tym wysokimi karami więzienia. Biorąc pod uwagę częstotliwość występowania tego przestępstwa, warto być świadomym potencjalnych zagrożeń i chronić swoje dane oraz finanse w internecie.
Stan na dzień: 15 lutego 2022 roku
Cyberlaw by Judyta 